“ตัวเราจะมีค่า ไม่ได้อยู่ที่คนอื่น แต่อยู่ที่ตัวเราจะให้คุณค่ากับตัวเองอย่างไร”
ในพื้นที่เขตภาคเหนือ ชาวไทยเผ่าอาข่า มีประเพณีวัฒนธรรมอันสืบทอดกันมา เกี่ยวกับการใช้ เหล้า (เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ) เป็นวัตถุดิบที่มีความสำคัญและจำเป็นในการประกอบพิธีการต่างๆ อาทิ พิธีบายศรีสู่ขวัญ พิธีขอขมาผู้อาวุโสในชุมชน งานมงคลสมรส พิธีขอขมาบรรพชนที่ล่วงลับไปแล้ว ประเพณีกินข้าวใหม่ ประเพณีโล้ชิงช้า และอื่นๆอีกมากมาย ที่เป็นการประกอบพิธีกรรม ตามประเพณีวัฒนธรรมและความเชื่อที่ปฎิบัติมาแต่ครั้งบรรพบุรุษของชาติพันธุ์ อ่าข่า อีกทั้งยังถือเป็นยารักษาโรค เพราะชาติพันธุ์อ่าข่าใช้เหล้าในการรักษาโรค เช่น ข้อเท้าแพลง ข้อกระดูกได้รับการกระทบกระเทือนเกิดอาการบวม ฟกช้ำใน เป็นต้น โดยท่องคาถาใส่ลงไปในเหล้า แล้วพ่นใส่ตามจุดที่ปวด 3 ครั้ง (หลักการทางไสยศาสตร์ ความเชื่อ และความสามารถพิเศษของหมอสมุนไพรพื้นบ้าน )
ขอบคุณภาพประกอบจาก http://www.iamakha.com/
ความเชื่อและวัฒนธรรมที่ปฎิบัติสืบต่อการมายังคงมีอยู่จนถึงปัจจุบัน แต่…สิ่งที่ถือเป็นปรากฎการณ์ใหม่จากการแลกเปลี่ยนพูดคุยกับชาวบ้านใน ชุมชน หมู่ 7 ตำบลแม่สลองใน อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย พบว่า ปัจจุบันการดื่มเหล้านั้น มีเหตุผลและความเชื่ออยู่มากมายกว่าขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมที่สืบทอด กันมา หลายคนดื่มเพราะเชื่อว่า ดื่มแล้วทำให้ตัวเองมีพลังมากขึ้น บางคนดื่ม เพราะเชื่อและรู้สึกว่า ช่วยบรรเทา อาการปวดเมื่อยร่างกายซึ่งส่วนใหญ่จะดื่มหลังจากกลับมาจากการทำไร่ ทำสวน และบางคนดื่ม เพราะเชื่อว่าสามารถแก้ไขปัญหาในชีวิต ปัญหาครอบครัว และแก้เครียดได้ แต่ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลหรือความเชื่ออะไรก็ตามสะท้อนถึงปัญหาสุขภาพของคนไทยในพื้นที่สูงซึ่ง จากการศึกษาภาระโรคและการบาดเจ็บของคนไทยในระดับภูมิภาคโดยแบ่งตามเขตบริการสุขภาพใน เขต 1 คือ พื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง แพร่ น่าน พะเยา เชียงราย และ แม่ฮ่องสอน พบว่า ชายสูญเสียปีสุขภาวะจากการเสพติดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์มากที่สุด ความเชื่อ และวัฒนธรรมที่สืบทอดกันเป็นสิ่งที่มีค่าควรเก็บรักษาและมีเหตุมีผล แต่ความเชื่อที่ผิดๆ และไม่อยู่บนพื้นฐานของเหตุและผล สิ่งที่ดีก็จะส่งผลกระทบไปในทางไม่ดีได้ เหล้าถ้าดื่มมากเกินไปจนปล่อยให้เป็นสิ่งมอมเมา อาจจะต้องพบกับ ความสูญเสียทางด้านสุขภาพ ไม่มีสติ และสิ่งที่อาจจะตามมา คือ ปัญหาครอบครัว และขยายสู่สังคม ขาดคนให้ความเคารพ นับถือ เป็นต้น
เพื่อให้การดำเนินชีวิตของเรานั้น เดินไปในเส้นทางที่ถูกต้อง ชาติพันธุ์อ่าข่ามีสุภาษิตกล่าวไว้ว่า “ส่อหนะ จี้ถ่าด้อ” หมายความว่าเช้าตรู่อย่าดื่มเหล้า เพราะถ้าดื่มเหล้าจะเสียการงานและสุขภาพ
“การปรับเปลี่ยนทุกอย่างอยู่ที่การปรับเปลี่ยนวิธีคิดของเรา”
ยุวธิดา เยอส่อ มกราคม 2557